به بهانه روز جهانی «حقوق بشر اسلامی»

اعلامیه اسلامی حقوق بشر یا اعلامیه حقوق بشر اسلامی یا اعلامیه قاهره درباره حقوق بشر در اسلام اعلامیه‌ای است که توسط سازمان کنفرانس اسلامی در ۱۴ مرداد ۱۳۶۹ (۵ اوت ۱۹۹۰) در شهر قاهره تصویب شد.

کشورهای برجسته اسلامی مانند ایران، سودان و عربستان سعودی، بارها اعلامیه جهانی حقوق بشر را که پس از جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۴۸ تدوین شده بود، به خاطر عدم در نظر گرفتن زمینه فرهنگی و دینی کشورهای غیرغربی مورد انتقاد قرار می‌دادند. از همین رو این اعلامیه به عنوان خلاصه‌ای از نگاه اسلامی به حقوق بشر در سال ۱۹۹۰ با ۲۵ ماده به تصویب رسید و روز حقوق بشر اسلامی به عنوان نماد ابراز هویت انسانی از سوی کشورهای مسلمان در سطح بین‌المللی مطرح شد.

فرزند نه؛ حیوان خانگی آری!

عنوان روز جهانی بدون فرزند در وهله اول این تصور را به ذهن متبادر می‌سازد که هدف از تخصیص این نام به روزی خاص، همدردی با زوج‌هایی است که با وجود تمام تلاش‌ها، پیگیری‌ها و تحمل مشقات بسیار و عشق سرشاری که به داشتن فرزند از خود نشان دادند اما به حکم تقدیر، ناچار از این نعمت محروم ماندند. اما با اندکی جستجو می‌توان دریافت که بر خلاف تصور این روز مختص افرادی است که کاملا خودخواسته و آگاهانه تصمیم گرفتند خود را مقطوع النسل کرده (!!!) و فرزندی را به این دنیا نیاورند‌!

سه تصویر به ذهنم خطور کرد؛
تصویر اول کلیپ کوتاه و اثرگذاری(!) بود که مدتی قبل در فضای مجازی دست به دست می‌چرخید و زنی که سگ خود را گم کرده بود با پیدا کردنش او را در آغوش گرفته، خود را مادر توله سگ خطاب کرده و برای پیدا شدن فرزندش اشک شوق می‌ریخت.

کربلا در کربلا می‌ماند اگر زینب نبود

عالمه غیر معلمه‌اش می‌خواندند همو که از کودکی درس توحید در کلاس پدر از بر می‌کرد. عقیله نیز به او می‌گفتند، چرا که بانوی خردمند بنی‌هاشم بود و همگان بدان معترف.

از بعدازظهر عاشورا، که خون خدا آخرین وداع را با حرم انجام داد، و پس از بازگشت ذوالجناح بدون امام به خیمه، ابعاد متکثر وجود مبارک زینب سلام الله علیها یکی پس از دیگری رخ می‌نمایاند. 
بانوی پرورش یافته در مکتب امیرالمومنین و صدیقه طاهره، علیهما السلام، لحظه به لحظه پس از شهادت امام و یارانش را مدیریت و راهبری می‌کند. از حفاظت از جان امام زمانش، تا نگهداری و مراقبت از اطفال سرگردان در بیابان، تا دلداری به زنان و مادران و داغدیده، تا صبوری بر همجواری با قاری کلام خدا بر نی، تا به جا آوردن نافله شب در اوج خستگی و فشار مصیبت، تا ایستادگی در مقابل یاوه گویان نامه فرستاده، تا ابلاغ رسالت حسین علیه السلام به مردم کوفه و شام با بلیغ‌ترین زبان، که یادآور خطبه‌های علوی بود برای مردمی که هنوز صدای علی علیه السلام را فراموش نکرده بودند...
اینها همه زینب بود، همو که اباعبدالله، امام زمانش، از او خواسته بود در نافله شب دعایش کند...

کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم

میان همه اما و اگرهای مربوط به اجباری بودن یا نبودن پوشش، یکی از نکاتی که کمتر بدان پرداخته می‌شد، فردا و فرداهای بعد از برداشته شدن اجبار قانونی پوشش بود. امروز اما با گذشت بیش از دو فصل از شروع اعتراضات به اجباری بودن پوشش، و با ورود به فصل گرما، می‌توان واقع‌بینانه‌تر نسبت به این موضوع اندیشید.
از دیرباز بازار صحبت از مقایسه جامعه ایرانی با جوامع اروپایی در این موضوع گرم بوده و مخالفان پوشش اجباری به تعامل افراد جوامع دیگر استناد می‌کنند که بیش از ایران عاری از نگاه جنسیتی است و چه بسا زنان، چه محجبه و چه بدون حجاب، از امنیت و احساس امنیت بیشتری برخوردار هستند. این امنیت نیز ماحصل عادی شدن پوشش‌های مختلف و قائل شدن حق انتخاب برای آن مردمان دانسته می‌شود.

حال آنکه این مقایسه بین دو جامعه کامل و همه‌جانبه نیست. 
قدم بعد از برداشته شدن اجبار برای پوشش چیست؟ حداقل شواهد این چند ماه گذشته، نشان می‌دهد برداشته شدن حجاب سر، حد یقف نیست. شاید بتوان از حجاب تعبیر ویترین را داشت. حجاب قدم اول و ضروری است برای دومینویی از مسائل که مستقیم و غیر مستقیم بدان وابسته‌اند. 

به بهانه فیلم «کت چرمی»؛ قاعده ای که مغفول می‌ماند...

بسمه تعالی

ثریا دختر جوان معتاد، که تنها خویشاوندش مادری است که به جرم قتل، محکوم به اعدام شده و در زندان به سر می‌برد. اما چه کسی کشته شده است؟ کسی که قصد هتک حرمت به ثریا و تجاوز به او را داشته و ثریا در دفاع از خود مجبور به زدن چاقو و منجر به مرگ وی شده است. به نوعی دفاع از خود محسوب می‌شود که در جای جای فیلم به این موضوع اشاره می‌کند اما حکم اعدام صادر شده است.

در ایران منابع اصلی برای تدوین قوانین، منابع فقهی و روایی هستند و دفاع مشروع یکی از اصول شریعت است. اینکه مسلمان بتواند ازجان، مال و آبروی خود در برابر متجاوز دفاع کند و چنانچه منجر به آسیب یا مرگ متجاوز شد، مجازات و قصاص نشود.

دفاع مشروع موضوع ماده ۱۵۶ قانون مجازات اسلامی ‌است. قانون مجازات اسلامی‌ سال ۱۳۹۲ در مواد ۱۵۶، ۱۵۷ و ۱۵۸ به این موضوع پرداخته‌است. ماده ۱۵۶ می‌گوید: هرگاه فردی در مقام دفاع از نفس، عرض، ناموس، مال یا آزادی تن خود یا دیگری در برابر هرگونه تجاوز یا خطر فعلی یا قریب‌الوقوع با رعایت مراحل دفاع، مرتکب رفتاری شود که طبق قانون جرم محسوب ‌شود، در صورت اجتماع شرایط زیر مجازات نمی‌شود:

زن جلوه‌اش در بطن عاشوراست آری / نور حسین از زینب کبراست آری

تاریخ گواهی می‌دهد که آنچه توانست انقلاب اسلامی را بر طاغوت پیروز کند، و آنچه که نیروی مضاعف، به نهال تازه جان گرفته‌ی انقلاب برای استقامت در دوران جنگ تحمیلی بخشید، لبیک زنان و دختران به ندای خمینی کبیر بود که ندای توحید را از او شنیدند و در نظم جدیدی که برای جهان می‌اندیشید، منتظم شدند. هم‌افق شدن زنان با امام خمینی، یکسان شدن افق خانواده‌ها با انقلاب را به ارمغان آورد و این معجزه "خانواده‌داری" زن بود. 

از جمله نمودهای ایفای نقش زنان در این قیام لله، تعداد قابل ملاحظه شهیدان زن انقلاب و دفاع مقدس است؛ که به فرموده رهبر انقلاب "اقتدار و جَذبه‌ی تازه‌ای به برکت خون این زنان مجاهد در عصر جدید، ظهور کرده‌است که دیر یا زود در سرنوشت و جایگاه زنان جهان، اثرگذار خواهد‌شد". ‌و هم ایشان، این زنان را "معماران ایران جدید" خواندند‌. "زنانی که اوج احساس و لطف و رحمت زنانه را با روح جهاد و شهادت و مقاومت درآمیختند و مردانه‌ترین میدان‌ها را با شجاعت و اخلاص و فداکاری خود فتح کردند".
شهیده نسرین افضل، پیش و پس از انقلاب، توانست خود را در پازل انقلاب جایابی کند و در زمان تجرد و تاهل، بسته به موقعیت خود، وظیفه خود را انجام دهد. تفاوتی نمی‌کند اعتراض به

بازی‌های رایانه‌ای؛ برای کودکان یا والدین؟!

🔹در مطب متخصص اطفال منتظر رسیدن نوبت بودیم. والدین دیگری هم به همراه فرزندشان در مطب منتظر بودند. نوبت ما نزدیک بود، سالن انتظار بزرگ نبود و صحبت های یکدیگر را می‌شنیدیم. یکی از مادران اجازه راه رفتن به کودک 5 ساله‌اش را نمی‌داد و نگران از آلوده بودن محیط و انتقال بیماری از سایر کودکان، مدام بالا بردن ماسک روی بینی را به کودکش تذکر می‌داد. گوشی در دست داشت و گاهی در جواب سوال همسر و کودکش سخنی می‌گفت. چند لحظه بعد با لحن ناراحت و صدای بلندی به کودک گفت: «اه، باختم! ببین نذاشتی، داشتم می بردم»!...

🔸در گذشته‌ای نه چندان دور، وقتی هنوز بازی‌های رایانه‌ای تا این اندازه در دسترس نبودند، در بعضی خانه‌ها دستگاه آتاری وجود داشت. آتاری برای نسل ما حالت نوستالژی دارد؛ دسته را در دست گرفتن و به صفحه مانیتور خیره شدن و شخصیت‌های کارتونی را هدایت کردن. هیجان بازی که برایمان در کنار هم نشاط آور بود و البته که والدین همیشه تذکر "عقب بشین" و "چشمات ضعیف میشه" ورد زبانشان بود و وقت بازی که معمولا محدود بود. شاید حدود بیست سال پیش وقتی کودکان دسته‌های آتاری را در دست می‌گرفتند و برای برنده شدن و گوی سبقت ربودن از یکدیگر، رقابت می‌کردند، کمتر بزرگتری را می‌دیدی که بخواهد آتاری بازی کند و وقت بگذراند، که امری سخیف برای بزرگسالان شمرده می‌شد و اگر هم بزرگسالی وارد بازی می‌شد هدفش کمک به برنده‌شدن یا ایجاد لذت بیشتر برای کودک بود.  

همراهی متفاوت

🔹در پی سفرهای متعدد رئیس جمهور به نقاط مختلف جهان، اگرچه شاهد بازیابی روابطی از جنس تحکیم و گسترش تعاملات و مناسبات منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای هستیم، اما آنچه مراد از این نوشتار است پرداخت به نقطه‌ی عطفی متفاوت و اثرگذار است. 

🔹حضور پررنگ همسر رئیس‌جمهور در این سفرها فارغ از نسبتی که وجود دارد، با تاکید بر جایگاه و وجهه علمی جمیله علم‌الهدی به بیانی خود می‌تواند به تنهایی موید انعکاس نقش‌آفرینی سیاسی_اجتماعی زنان در جمهوری اسلامی باشد. اگرچه نباید از نظر دور داشت سوگیری‌های سیاسی و حزبی داخلی و نیز بایکوت رسانه‌ای و چه بسا فراتر از آن تحقیر و تمسخرها اجازه درک این نقاط قوت را نمی‌دهد.

🔹اهمیت این مهم آنجایی خودنمایی می‌کند که پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی در چارچوب حکمرانی و ساختار حاکمیت در قامت و جایگاه ریاست‌جمهوری شاهد همسرانی با این سبقه و موقعیت علمی و نیز نقش‌آفرینی نبوده‌ایم. با رصدی گذرا از روسای‌جمهورگذشته از دوره مرحوم هاشمی تا روحانی، کسوت همسران به خانه‌داری و فعالیت‌های خیریه‌ای و... محدود بوده‌است. 

بانویی فراتر از زمان

🔹زمانی که سخن از مجتهدِ زن به میان می‌آید اولین مصداق آن در اذهان عمومی جامعه ایرانی، بانو مجتهده امین است. نصرت بیگم امین، اولین زنی است که در تاریخ معاصر ایران اجازه اجتهاد گرفت. 

🔹در زندگی خانوادگی به عنوان یک زن فاضله و عالمه و عارفه سعی درکسب رضایت همسر داشت و درمقابل او کاملا خاضع بود. بانو هشت فرزند به دنیا می‌آورد که همگی جز یکی از دنیا می‌روند و با همه این مصائب به هیچ عنوان از راه خود عقب‌نشینی نمی‌کند.

🔹خصوصیت ویژه و قابل توجه بانو امین در کنار مرتبه علمی و اجتهاد وی، انتخاب مسیر اوست؛ مسیری که وی در پیچ و تاب مادری، توقعات همسری، عشق به تعلم و تعهد به تعلیم، برگزید و آن اثرگذاری اجتماعی بود. مسیری بی‌هیاهو، آرام اما تاریخ‌ساز. 

برای ساختن ایران قوی، نیازمند زنان قوی هستیم...

🔹بیش از چهل سال از انقلاب اسلامی می‌گذرد و با تهاجم فرهنگی بی‌وقفه دشمن به‌ویژه در حوزه زن و خانواده، بازخوانی و یادآوری اندیشه بنیانگذار جمهوری اسلامی در خصوص هویت زن، برای تقویت نقاط قوت و اصلاح نقاط ضعف ضروری می‌نماید.

🔹امام خمینی(ره) در سال‌های ابتدایی پیروزی انقلاب اسلامی، به تبیین چارچوب‌ها و اصول انقلاب اسلامی پرداخته‌اند و بارها متذکر شده‌اند که جامعه در مسیر رسیدن به جامعه اسلامی قرار دارد و هنوز در اول راه است. به تعبیر ایشان، زمانی می‌توان گفت مملکت، اسلامی است که تمام معانی که در اسلام است، تحقق یابد، زن و مرد اسلامی شوند و الگویشان حضرت رسول صلی‌ا...علیه و آله و حضرت زهراسلام‌ا...علیها باشند(۱). به تعبیری، حرکت از وضعیت موجود جامعه به سمت وضعیت مطلوب که اسلامی شدن در همه ساحت‌های زندگی فردی و اجتماعی است، فرآیندی و زمان‌بر است که ایشان، این فرآیند پیشرفت را با بیان لزوم خروج همگان از فرم غربی، بازگشت به فرم اسلامی(۲) و بیرون رفتن قبله‌ی غرب از اذهان نسل فعلی و نسل‌های آتی(۳) یادآور می‌شوند.