کار بد مصلحت آن است که مطلق نکنیم
میان همه اما و اگرهای مربوط به اجباری بودن یا نبودن پوشش، یکی از نکاتی که کمتر بدان پرداخته میشد، فردا و فرداهای بعد از برداشته شدن اجبار قانونی پوشش بود. امروز اما با گذشت بیش از دو فصل از شروع اعتراضات به اجباری بودن پوشش، و با ورود به فصل گرما، میتوان واقعبینانهتر نسبت به این موضوع اندیشید.
از دیرباز بازار صحبت از مقایسه جامعه ایرانی با جوامع اروپایی در این موضوع گرم بوده و مخالفان پوشش اجباری به تعامل افراد جوامع دیگر استناد میکنند که بیش از ایران عاری از نگاه جنسیتی است و چه بسا زنان، چه محجبه و چه بدون حجاب، از امنیت و احساس امنیت بیشتری برخوردار هستند. این امنیت نیز ماحصل عادی شدن پوششهای مختلف و قائل شدن حق انتخاب برای آن مردمان دانسته میشود.
حال آنکه این مقایسه بین دو جامعه کامل و همهجانبه نیست.
قدم بعد از برداشته شدن اجبار برای پوشش چیست؟ حداقل شواهد این چند ماه گذشته، نشان میدهد برداشته شدن حجاب سر، حد یقف نیست. شاید بتوان از حجاب تعبیر ویترین را داشت. حجاب قدم اول و ضروری است برای دومینویی از مسائل که مستقیم و غیر مستقیم بدان وابستهاند.
گزاره "در جوامعی که آزادی پوشش وجود دارد، اتفاقا زنان امنیت بیشتری دارند و از نگاهها و آزارهای جنسی بیشتر در امان هستند"، میتواند گزاره صحیحی باشد، با در نظر گرفتن این مساله که، امکان تخلیه هیجان و غریزه جنسی نیز در آن جوامع برای همه فراهم است. به عبارتی در جامعه اسلامی، ارتباط آزاد نیست، زمینه هم برای این عدم آزادی و محدودیت فراهم است. فضای کلی جامعه در این زمینه مساعد است و حجاب خط مقدم این کنترل است.
حال اصرار بر این چرخه معیوب، چه وجهی میتواند داشته باشد؟ راهِ رفتهی غرب، آن هم با یک بازه زمانی معقول، و نتیجهای که امروز حاصل شده، قرار است در کشور ما، با دخالت همه عوامل بیرونی و درونی، در یک شیب تند و غیر منطقی با سرعت هرچه تمامتر طی شود!
سادهانگاری است که حجاب را فقط پوشش سر بدانیم و وسیلهای برای رعایت تقوای مردان جامعه. البته که حجاب کارکرد جنسیتزدایی از جامعه را داراست تا محیط اجتماع برای فعالیت هر دو جنس ایمن و مناسب باشد؛ اما قضیه به همین جا ختم نمیشود. حجاب مهره اول دومینویی است که اگر بیفتد، گریزی از اتفاقات پسینی نخواهد بود. تعامل دو جنس در جامعه غربی جنسیتزده نیست، اما آیا غرب مساله خود را با بارداریهای نوجوانان دختر، ارتباط آزاد دختران و پسران نوجوان، گرایشهای جنسی متعدد، تجاوزها و مسائل دیگر حل کرده است؟
مرضیه شعربافچی (دکترای مطالعات زنان)
احسنت