اسلام نسبت به زن و مرد و همهی خلایق، یک دید واقعبینانه و متکی بر فطرت و طبیعت و نیازهای حقیقی دارد؛ یعنی از هیچکس بیش از تمکنش و بیش از آن چیزی که به او داده شده است، توقعی ندارد. اصلاً بنای اسلام بر این است؛ یک بنای واقعی و منطقی است.
در دعای سحرهای جمعه، فقرهای است که بیان میکند: «و جعل ما امتنّ به علی عباده فی کفاء لتأدیة حقّه»؛ یعنی آن چیزی که خدای متعال منت گذاشته و به کسی داده، در حد کفایت است، برای اینکه حقوق الهی را ادا کند. اصلاً شناخت واقعیات هر کس، متناسب با همان توقعی است که از او وجود دارد.
متأسفانه در طول تاریخ، همواره یک ستم تاریخی بر زن رفته است؛ که بیشتر هم ناشی از این است که قدر زن و جای او را ندانستهاند.
در جامعهی ما بایستی به آن شکلی باشد که اسلام خواسته است. زن باید شأن حقیقی خودش را پیدا کند و نبایستی به خاطر زن بودن، هیچ ستم و ظلمی به او بشود.
این، چیز بسیار بدی است. چه ستمهایی که در حق زن روا داشته شده و اسمش ستم است، و چه ستمهایی که اسمش هم ستم نیست، اما در حقیقت ستم است؛ مثل همین سوق دادن به تجمل و مصرفگرایی و آرایشهای بیهوده و مخارج سنگین و تبدیل شدن به یک وسیلهی مصرف. این، ستم بزرگی بر زن است.
در این دو، سه دههی قبل از انقلاب، به خاطر ورود فرهنگهای اروپایی، بنیان خانواده متزلزل شده بود؛ یعنی حقیقتاً خانواده، آن اصالت و ارزش و عظمتی را که در اسلام و فرهنگ سنتی ما دارد، دیگر نداشت.
وقتی خانواده هست، همسر و مادر عضو اصلی است.
مسئلهی شخصی برای زن، مسئلهی درجهی یک نیست. اگر ما به ابعاد زندگی زن نگاه کنیم، واقعاً مهمترین جهات و حیثیات وجود او، آن مسائل شخصی محض نیست؛ شخصیت اجتماعی زن به عنوان عضوی از این مجموعهی عظیم، خیلی حائز اهمیت است.
زنان در گذشته، اصلاً به این بخش توجهی نداشتند و اهمیتی نمیدادند. در مسئولیتهای عمومی جامعه، نقشی برای زنان فرض نمیشد؛ خودشان هم نقشی را فرض نمیکردند؛ بهخصوص در این سطح وسیعی که امروز مطرح است.
الگوی سوم زن مسلمان، آنچه در جریان پیروزی انقلاب در ساحت عمل اتفاق افتاد و آنچه در پیام مقام معظم رهبری به کنگره هفت هزار زن شهید به رشته تحریر در آمد، وصف زنانی بود که الگو را محقق کرده بودند و توصیف، وامدار نقش و عمل آنان بود.
به عبارت دیگر، الگوی سوم نیاز به خلق نداشت، که پیش از آن خلق شده و در ساحت عمل امتحان خود را پس داده بود؛ با این وجود، چرا پس از گذشت چهار دهه از انقلاب اسلامی، و بیش از یک دهه از پیام کنگره، ما همچنان نتوانستهایم ادبیات پیرامون این موضوع را منقح کنیم؟
شاید یکی از دلایل این امر، محقق نشدن شرایط بروز و ظهور زنان در قامت زن الگوی سوم در تعامل با ساختارهای جمهوری اسلامی است.
واقعیت این است که علی رغم گذشت سالیان از پیروزی انقلاب، ساختارها و نهادهای رسمی نتوانستهاند موضع خود را در برابر این مسئله درک و بیان کنند.
در بیانات امام خمینی، در کنار حضـور اجتماعی زنان، تأکید بر خانواده و نقش های خانوادگی زن نیز دیده میشود و توجه بـه جایگـاه مادری در حدی است که مادری به عنوان بالاترین شغل بیان میشود و بر همـین اسـاس نقـش زن را بالاتر از نقش مرد میداند. ص۲۶۲
چالشهای تحقق الگوی سوم
1⃣به نظرم الگوی سوم مانند هراتفاق و هرظرفیتی که انقلاب اسلامی ایجاد کرد، منبعث از نگاهی است که انقلاب اسلامی نسبت به انسان دارد؛ وقتی ما انسان را ارادهای برای تحقق قیام لله در آن فضای مکتب امام میبینیم، زن را هم در همان بازه تعریف میکنیم.